Ekotopia. Climat fiction. Ecofiction. Polska powieść ekologiczna. Eko-filozofia, ekologia głęboka, ekoetyka, holizm, ekozofia, Kroniki Akaszy. Literatura, film, sztuka. Wiadomości kulturalne

Ekotopia

Co to jest ekotopia

Ekotopia. Idealny świat w którym ludzkość, społeczeństwo, jednostka, człowiek żyje w równowadze ekologicznej ze środowiskiem naturalnym. Eko-filozofia, literatura, film. Wiadomości kulturalne

Pierwsza polska powieść ekologiczna już wkrótce w księgarniach!

W powieści jest mowa o swoistej unii człowieka z naturą, empatycznej nitce łączącej człowieka ze zwierzętami i przemijaniu człowieka w obliczu wieczności natury.

Temat powieści jest bardzo aktualny w kontekście aktualnej sytuacji klimatycznej i obaw młodych ludzi o swoją przyszłość w świecie katastrofy klimatycznej.

Eko-filozofia

Eko-filozofia to termin stosowany na oznaczenie gałęzi filozofii ekologicznej (ekofilozofii), którego twórcą był Henryk Skolimowski (ur. w 1930 r. w Warszawie), polski filozof, profesor działający głównie w Stanach Zjednoczonych. Eko-filozofia rozwijana była od połowy lat 70. XX wieku, obejmując zagadnienia: aksjologiczne, kosmologiczne, teologiczne, etyczne, epistemologiczne i antropologiczne, jak również zagadnienia będące przedmiotem zainteresowania filozofii nauki, filozofii społecznej, filozofii kultury i filozofii techniki.

Naczelną ideą eko-filozofii, będącą również podstawą jej epistemologii jest holizm, czyli całościowe postrzeganie rzeczywistości, przeciwstawne mechanistycznemu i pozytywistycznemu paradygmatowi poznania, wywodzącemu się z tradycji kartezjańsko-newtonowskiej. Integralnym składnikiem obrazu rzeczywistości jest ludzki umysł, który ma charakter niezbywalny i współtworzący świat. Stąd też wywodzi się idea umysłu partycypującego, rozwinięta w swoistą koncepcję epistemologiczną. Drugim składnikiem nowego, systemowego paradygmatu poznawczego eko-filozofii jest podejście ewolucyjne (procesualne), dostrzegające jedność, wzajemne powiązanie i celowość całej rzeczywistości, w szczególności życia biologicznego, świata i kosmosu. Wyraża się to również w perspektywie eschatologicznej i historiozoficznej. Naczelną ideą to odzwierciedlającą jest hasło The World as Sanctuary („Świat jako Sanktuarium”). Świat jest miejscem przyjaznym człowiekowi, wymagającym szacunku i czci, a nie mechanistycznym zegarem i terenem do egoistycznej eksploatacji. Zakłada to rozwój wewnętrzny człowieka, który wraz z rozwojem świadomości, duchowości i wrażliwości świadczy o naszym człowieczeństwie.

Współczesny poziom degradacji środowiska naturalnego jest dla Skolimowskiego punktem wyjścia radykalnej krytyki nowożytnej cywilizacji zachodniej. Sam tytuł jego głównego dzieła - Filozofia żyjąca - jest polemiczny wobec jednostronnie pozytywistycznych nurtów filozoficznych XX w., w których jak ów tytuł sugeruje nie ma życia, gdyż w analizach języka przepadł sokratejski wątek królowej nauk. Eko-filozofia stanowi więc próbę powrotu do źródłowej, mądrościowej wizji filozofii, służącej życiu i jego wartości. Przykładem tzw. życiowskazu eko-filozofii są zalecenia „ekologii umysłu” jak np. „Nie pozwól, aby Twój umysł stał się koszem na śmieci”. Jak czytamy w jego książce Filozofia żyjąca. Ekofilozofia jako drzewo życia: „istnieje potrzeba stworzenia alternatywnego stylu życia, który powinien oznaczać zmiany nie tylko w naszej technologii, ekonomii i wzorach życia, lecz zmiany w naszej moralności, racjonalności i pojęciowym myśleniu”.

Koncepcja świata jako Sanktuarium zakłada postawę rewerencji, która prowadzi do odpowiedzialności, implikującej z kolei właściwą, proekologiczną świadomość, postawę i styl życia. Wartości te tworzą ekoetykę (na gruncie eko-filozofii określaną jako eko-etykę), bazującą na takich wartościach, jak (obok wspomnianej wcześniej zasady odpowiedzialności i rewerencji): afirmacja życia, umiarkowanie, różnorodność, empatia, ekosprawiedliwość dla wszystkich. W swojej filozofii Skolimowski nawiązuje, wykorzystuje i rozwija idee: ewolucjonizmu P. Teilharda de Chardin, A. N. Whitehead'a, zasady antropicznej, jak również nawiązuje do dorobku takich myślicieli i uczonych jak: Sokrates, Platon, B. Spinoza, J.J. Rousseau, romantyczni filozofowie przyrody, H. Bergson, A. Leopold, M. Gandhi, A. Schweitzer, H. Jonas, D. Bohm, J. A. Wheeler.

Eko-filozofię, włącznie z innymi prądami filozofii ekologicznej uznaje się za teoretyczną i aksjologiczną podbudowę współczesnego światopoglądu ekologicznego, proekologicznego systemu wartości oraz strukturalne uzasadnienie koncepcji trwałego i zrównoważonego rozwoju (sustainable development). Razem z innymi gałęziami filozofii ekologicznej, jak ekologia głęboka (ekozofia) A. Naessa czy ekofeminizm jest traktowana jako dziedzina zainteresowań szeroko pojętej ekologii społecznej.

Tak jak inne odłamy ekofilozofii, tworzone od lat 60. XX wieku, eko-filozofia była odpowiedzią na potrzebę przeciwdziałania coraz szerzej postrzeganemu kryzysowi społeczno-ekologicznemu, artykułowanemu w licznych ruchach społecznych, kontrkulturowych i ekologicznych tamtego okresu oraz próbą nakreślenia konstruktywnych podstaw dla nowego, ekologicznego światopoglądu. Eko-filozofia kształtowała się w opozycji wobec tzw. filozofii analitycznej, skoncentrowanej na analizie języka, kierując się w stronę prób udzielenia odpowiedzi na żywotne problemy cywilizacji technicznej i życia współczesnego człowieka, poszukującego sensu. Eko-filozofia przeciwstawia się takim postawom i tendencjom ideowym i cywilizacyjnym jak: mechanicyzm, materializm, dualizm, atomizm, redukcjonizm, scjentyzm, ekonomizm, konsumpcjonizm, technokratyzm, antropocentryzm - analizując ich przyczyny i projektując stanowiska alternatywne. Jako odłam filozofii ekologicznej (ekofilozofii) odróżnia się od ekologii głębokiej (ekozofii) stworzonej przez norweskiego filozofa Arne Naessa (1912-2009) i jego kontynuatorów B. Devalla i G. Sessionsa; nowej opowieści o ziemi Th. Berry'ego; ekologii społecznej M. Bookchina; hipotezy Gai J. Lovelocka, koncepcji odpowiedzialności H. Jonasa, poszczególnych prądów etyki środowiskowej czy też ruchu New Age.

Źródłowym manifestem eko-filozofii był esej pt. Ecological humanism (Ekologiczny humanizm), wygłoszony w czerwcu 1974 w czasie sympozjum na temat alternatywnej technologii, w Architecture Association School of Architecture w Londynie. W roku 1977 ukazał się mały traktat filozoficzny pod tym samym tytułem. Rok później „ekologiczny humanizm” został zastąpiony terminem „eko-filozofia” i dalej był konsekwentnie stosowany. W roku 1981 ukazała się główna publikacja nt. filozofii ekologicznej pt. Eco-philosophy: Designing New Tactics for Living. Było to oficjalne oznajmienie nowego kierunku filozofii współczesnej. Wkrótce po ukazaniu się dzieło to zostało przetłumaczone na 10 języków. Następny etap rozwoju eko-filozofii prowadził do eko-teologii. W 1984 roku odbyła się pierwsza międzynarodowa konferencja na temat ekoteologii, w Dartington Hall w Devon, której efektem była rozprawa Eco-Theology: Toward a Religion for our Times a później dzieło pt. A Secred Place to Dwell (jego polskie tłumaczenie ukazało się w roku 1999 pt. Święte Siedlisko Człowieka).

Następna faza rozwoju eko-filozofii dotyczyła przedefiniowania roli i znaczenia umysłu w filozofii i całym kosmosie. Główne dzieło na ten temat (prawdopodobnie opus magnum Skolimowskiego) nosi tytuł The Participatory Mind (Umysł partycypujący), przetłumaczona na język czeski, ale nie na polski. W 1992 roku okazała się książka Living Philosophy: Eco-Philosophy as a Tree of Life (Filozofia żyjąca: Eko-filozofia jako drzewo życia). Do głównych prac z zakresu eko-filozofii Henryka Skolimowskiego, które ukazały się w języku polskim należą:

Zmierzch światopoglądu naukowego, ODNOWA, Londyn, 1974;
Ocalić Ziemię – Świt filozofii ekologicznej, Warszawa 1991;
Medytacje o prawdziwych wartościach człowieka który poszukuje sensu życia, Wrocławska Oficyna Wydawnicza Astrum, Wrocław 1991;
Nadzieja Matką Mądrych, Biblioteka Ery Ekologicznej Towarzystwo Przyjaciół Filozofii Ekologicznej, Warszawa 1993;
Filozofia Żyjąca Eko-filozofia jako Drzewo Życia, Wydawnictwo Pusty Obłok, Warszawa 1993;
Technika a Przeznaczenie Człowieka, Wydawnictwo ETHOS, Warszawa 1995;
Święte Siedlisko Człowieka, Centrum Uniwersalizmu przy Uniwersytecie Warszawskim, Polska Federacja Życia, Warszawa 1999;
Wizje Nowego Millenium, Wydawnictwo EJB, Kraków 1999;
Zielone Oko Kosmosu, Wokół Ekofilozofii w Rozmowie i Esejach, Wydawnictwo Atla 2, Wrocław 2003;
Geniusz Światła a świętość życia, Biblioteka Filozoficzna, Oficyna Wydawnicza Vega, Warszawa 2007.

Ecotopia. Idealny świat w którym ludzkość, społeczeństwo, jednostka, człowiek żyje w równowadze ekologicznej ze środowiskiem naturalnym. Literatura, film, filozofia. Wiadomości kulturalne

Ekoetyka

Ekoetyka, również etyka środowiskowa, etyka ekologiczna to dział bioetyki obejmujący zagadnienia związane ze stosunkiem człowieka do przyrody ożywionej i nieożywionej oraz całego ekosystemu Ziemi. Jej przedmiotem są wartości, zasady, imperatywy i normy, które regulują lub mogłyby regulować ten stosunek.

Etyka ekologiczna to jeszcze młoda dyscyplina etyki stosowanej. Wyłoniła się w latach 70. XX w. po tym, jak wzrosło znaczenie problemów ekologicznych, których etyka do tej pory nie uwzględniała, koncentrując się na stosunkach międzyludzkich.

W Narodowym Ośrodku Neuroetyki Uniwersytetu w Kolumbii Brytyjskiej w Kanadzie podjęto badanie wpływu zmian w środowisku na funkcjonowanie mózgu, kondycję zdrowia psychicznego i towarzyszące zagadnienia etyczne, proponując dla nowej dyscypliny nazwę neuroetyka środowiskowa. Badania te obejmują pięć dziedzin: nauka o mózgu a środowisko, relational self a środowisko, czynniki międzykulturowe a środowisko, polityka społeczna a środowisko, dyskusja społeczna, a środowisko.

Ekofilozofia

Ekofilozofia stanowi samodzielną naukę filozoficzną charakteryzującą się określoną epistemologią i metodologią. Jest to nurt filozoficzny, gdzie w centrum zainteresowania znajduje się środowisko przyrodnicze i społeczne, a w szerszym ujęciu cały ekosystem ziemski wraz z otoczeniem.

Dziedzina ta zajmuje się badaniem istoty i natury środowiska społeczno-przyrodniczego wraz z jego właściwościami ilościowymi i jakościowymi oraz dwustronnymi związkami przyczyno-skutkowymi pomiędzy środowiskiem a antroposferą.

Zasadniczą strukturę przedmiotową tej nauki stanowią zagadnienia:

ogólnofilozoficzne związane z istotą i naturą środowiska społeczno-przyrodniczego, jego właściwościami ilościowymi i jakościowymi wraz z zachodzącymi w nich zmianami. Pogłębione rozważania w tym ujęciu stają się podstawą do oceny aktualnego stanu środowiska, jego przemian i wpływu na życie i zdrowie człowieka,
antropologiczne dotyczące demografii, ontogenezy, migracji ludności, a także pozostałych zagadnień z tej dziedziny tj. nauka, technika, technologia, sztuka i religia,
aksjologiczne będące wynikiem wartościowania ludzkiego życia i zdrowia. W ramach koncepcji ekofilozofii życie i zdrowie człowieka ujmowane jest jako wartość najwyższa, ale nie absolutna, natomiast środowisko społeczno-przyrodnicze stanowi wartość podstawową i dobro wspólne,
edukacyjne traktujące o takim wychowaniu sozologicznym w rodzinie, szkole, środkach masowego przekazu, ośrodkach wiary i edukacji, które umożliwia kształtowanie wrażliwości na wartości środowiska społeczno-przyrodniczego.
W ujęciu praktycznym nurt ten umożliwia szeroko rozumiane zastosowanie nauki w ekosystemie.

W ujęciu teoretycznym natomiast ekofilozofia umożliwia poznanie ekosystemów o różnym poziomie złożoności.

Odmiennie, niescjentyczne ujęcie ekofilozofii prezentuje od lat 70. XX w. profesor Henryk Skolimowski. Jego źródłowe ujęcie filozofii ekologicznej przyjęło się określać jako eko-filozofia.

Ekopolityka

Zielona polityka (ekopolityka) to ideologia polityczna. Jest zestawem idei, wartości i poglądów będących podstawą budowania aktywnego i otwartego społeczeństwa obywatelskiego, rozwijającego się zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju i promującego prawa człowieka (w tym prawa mniejszości).

Zielona polityka obejmuje trzy główne polityki: ekologiczną, społeczną i gospodarczą, stanowiące podstawę zrównoważonego rozwoju.

Zieloną politykę realizują partie Zielonych na całym świecie, opierając swoje działania na czterech filarach:
- sozologia odwołująca się do teoretycznych reguł ekologii, także „mądrość ekologiczna” albo „trwałość (sustainability) ekologiczna” – aktywna ochrona środowiska, w tym – promowanie alternatywnych źródeł energii, transportu kolejowego i hasła „tiry na tory” jako przeciwieństwa dla budowy autostrad, sprzeciw wobec elektrowni atomowych; „zieloni” krytykują nadmierny konsumpcjonizm jako jeden z powodów „kłopotów ekologicznych”. popierają walkę o prawa zwierząt,
- sprawiedliwość społeczna (także „społeczna równość i ekonomiczna sprawiedliwość”) – także w polityce podatkowej poprzez „zieloną reformę podatkową” – kary dla przedsiębiorstw zatruwających środowisko, wzrost opodatkowania zasobów nieodnawialnych, silne inwestycje w kapitał ludzki, zniesienie wszelkich podatków na towary produkowanie lokalnie, mierzenie dobrobytu społecznego nie wskaźnikiem PKB, ale Wskaźnikiem Jakości Życia,
- oddolna demokracja (partycypacyjna), polegająca na szukaniu konsensusu wewnątrz jak najbardziej zdecentralizowanych społeczności,
- działanie bez przemocy (non-violence).

Ekozofia

Ekozofia odnosi się do nurtów filozoficznych, które charakteryzują się dominującą perspektywą ekocentryczną lub biocentyczną, takich, jak głęboka ekologia(ang.) i wiele odmian ekofeminizmu. Termin ten, znaczący „ekologiczna mądrość”, zaproponował Arne Næss, norweski filozof i alpinista. W Polsce ekofilozofem był prof. Henryk Skolimowski, autor 30 książek i kilkuset artykułów naukowych (zob. publikacje wydane języku polskim). Ideę głębokiej ekologii popularyzował działacz ekologiczny Janusz Korbel.</div>

Ekologia głęboka

Ekologia głęboka (deep ecology) to filozofia środowiskowa, która promuje wrodzoną wartość wszystkich żywych istot, niezależnie od ich instrumentalnej użyteczności dla ludzkich potrzeb, oraz restrukturyzację współczesnych społeczeństw ludzkich zgodnie z takimi ideami.

Ekologia głęboka twierdzi, że świat przyrody to zespół zależności, w których istnienie organizmów jest uzależnione od istnienia innych w ekosystemach . Argumentuje, że nieżyciowa ingerencja człowieka w świat przyrody lub jego niszczenie stanowi zatem zagrożenie nie tylko dla człowieka, ale dla wszystkich organizmów tworzących naturalny porządek.

Podstawową zasadą głębokiej ekologii jest przekonanie, że środowisko życia jako całość powinno być szanowane i traktowane jako posiadające pewne podstawowe prawa moralne i prawne do życia i rozwoju, niezależnie od jego instrumentalnych korzyści dla ludzi. Ekologia głęboka jest często formułowana w kategoriach idei znacznie szerszej społeczności; rozpoznaje różnorodne społeczności życia na Ziemi, które składają się nie tylko z czynników biotycznych, ale także, tam gdzie ma to zastosowanie, z relacji etycznych, to znaczy wartościowania innych istot jako czegoś więcej niż tylko zasobów. Opisuje się ją jako „głęboką”, ponieważ uważa się, że wnika głębiej w rzeczywistość relacji ludzkości ze światem przyrody, dochodząc do filozoficznie głębszych wniosków niż te z głównego nurtu ekologii. Ruch ten nie popiera antropocentrycznego ekologizmu (który zajmuje się ochroną środowiska tylko do eksploatacji przez człowieka i dla celów człowieka), ponieważ ekologia głęboka opiera się na innym zestawie założeń filozoficznych. Ekologia głęboka zajmuje holistyczne spojrzenie na świat, w którym żyją ludzie i stara się zastosować do życia zrozumienie, że poszczególne części ekosystemu (w tym ludzie) funkcjonują jako całość. Filozofia odnosi się do podstawowych zasad różnych ruchów ekologicznych i ekologicznych i opowiada się za systemem etyki środowiskowej promującym ochronę dzikiej przyrody, nieprzymusową polityką zachęcającą spadek populacji ludzkiej i proste życie.

W swoim oryginalnym artykule o głębokiej ekologii z 1973 r. Arne Næss stwierdził, że zainspirowali go ekolodzy, którzy badali ekosystemy na całym świecie. W eseju z 2014 roku ekolog George Sessions zidentyfikował trzy osoby aktywne w latach 60., które uważał za fundamentalne dla ruchu: autorkę i obrończynię przyrody Rachel Carson , ekologa Davida Browera i biologa Paula R. Ehrlicha . Sessions uważa publikację przełomowej książki Carsona w 1962 roku Silent Spring za początek współczesnego ruchu głębokiej ekologii. Næss uważał również Carson za twórcę ruchu, stwierdzając „Eureko, znalazłem to” po napotkaniu jej pism.

Inne wydarzenia z lat 60. XX wieku, które zostały zaproponowane jako fundamentalne dla ruchu, to powstanie Greenpeace i obrazy Ziemi unoszącej się w kosmosie wykonane przez astronautów Apollo.

Ekologia głęboka proponuje przyjęcie idei ekologicznych i etyki środowiskowej (tj. propozycji dotyczących tego, jak ludzie powinni odnosić się do natury). To także ruch społeczny oparty na holistycznej wizji świata. Ekolodzy tego ruchu utrzymują, że przetrwanie jakiejkolwiek części zależy od dobrobytu całości i krytykują narrację o ludzkiej supremacji, która, jak twierdzą, nie była cechą większości kultur w całej ewolucji człowieka. Ekologia głęboka przedstawia pogląd ekocentryczny (skoncentrowany na ziemi), a nie antropocentryczny (skoncentrowany na człowieku), opracowany w swojej najnowszej formie przez filozofów Oświecenia, takich jak Newton, Bacon i Kartezjusz. Zwolennicy głębokiej ekologii sprzeciwiają się narracji, że człowiek jest oddzielony od natury, że zarządza przyrodą, jest jej zarządcą lub że przyroda istnieje jako zasób, który można swobodnie eksploatować. Przytaczają fakt, że ludy tubylcze nie eksploatowały w niewielkim stopniu swojego środowiska i przez tysiące lat utrzymywały zrównoważone społeczeństwo, jako dowód na to, że społeczeństwa ludzkie niekoniecznie są destrukcyjne z natury. Uważają, że inny system gospodarczy musi zastąpić kapitalizm, ponieważ utowarowienie natury przez cywilizację przemysłową, oparte na koncepcji wzrostu gospodarczego lub „postępu”, zagraża biosferze w sposób krytyczny. Głęboko ekolodzy uważają, że zniszczenia systemów naturalnych, które nastąpiły od czasu rewolucji przemysłowej, zagrażają teraz zapaściom społecznym i możliwemu wyginięciu ludzi. Dążą do zmiany ideologicznej, ekonomicznej i technologicznej. Ekologia głęboka twierdzi, że ekosystemy mogą absorbować szkody tylko w określonych parametrach i twierdzi, że cywilizacja zagraża bioróżnorodności Ziemi. Głęboko ekolodzy sugerowali, że optymalna populacja ludzi na Ziemi, bez paliw kopalnych, wynosi 0,5 miliarda, ale opowiadają się raczej za stopniowym zmniejszaniem populacji niż jakimkolwiek apokaliptycznym rozwiązaniem.
Głęboka ekologia wystrzega się tradycyjnej lewicowo-prawicowej polityki, ale jest postrzegana jako radykalna („Deep Green”) w swoim sprzeciwie wobec kapitalizmu i wspieraniu paradygmatu ekologicznego. W przeciwieństwie do ochrony, ekologia głęboka nie opowiada się za kontrolowaną ochroną bazy lądowej, ale raczej za „nieingerowaniem” w naturalną różnorodność, z wyjątkiem potrzeb życiowych. Cytując „ludzi” jako odpowiedzialnych za nadmierne niszczenie środowiska, głębocy ekolodzy w rzeczywistości odnoszą się do „ludzi w cywilizacji, zwłaszcza w cywilizacji przemysłowej”, akceptując fakt, że ogromna większość ludzi, którzy kiedykolwiek żyli, nie żyła w społeczeństwach niszczących środowisko – nadmierne szkody w biosferze zostały poniesione głównie w ciągu ostatnich stu lat.

W 1985 roku Bill Devall i George Sessions podsumowali swoje rozumienie pojęcia głębokiej ekologii następującymi ośmioma punktami:

Dobrobyt ludzkiego i nieludzkiego życia na ziemi ma samoistną wartość, niezależnie od jej wartości dla ludzi.
Różnorodność form życia jest częścią tej wartości.
Ludzie nie mają prawa ograniczać tej różnorodności, z wyjątkiem zaspokajania żywotnych ludzkich potrzeb
Rozkwit życia ludzkiego i nieludzkiego jest zgodny ze znacznym spadkiem populacji ludzkiej.
Ludzie już ingerowali w naturę w stopniu krytycznym, a ingerencja się nasila.
Należy zmienić politykę, wpływając na obecne struktury gospodarcze, technologiczne i ideologiczne.
Ta zmiana ideologiczna powinna skupiać się na docenieniu jakości życia, a nie na trzymaniu się coraz wyższego standardu życia.
Wszyscy, którzy zgadzają się z powyższymi zasadami, mają obowiązek ich realizacji.

Wyrażenie „Głęboka ekologia” po raz pierwszy pojawiło się w artykule norweskiego filozofa Arne Næssa z 1973 roku . Næss odniósł się do „zasady biosferycznego egalitaryzmu”, który, jak wyjaśnił, był „intuicyjnie jasnym i oczywistym aksjomatem wartości. Jego ograniczeniem do ludzi jest… antropocentryzm mający szkodliwy wpływ na jakość życia samych ludzi… Próba ignorowanie naszej zależności i ustanowienie roli pana-niewolnika przyczyniło się do wyobcowania człowieka z samego siebie”. Næss dodał, że z głębokiego ekologicznego punktu widzenia „prawo wszystkich form [życia] do życia jest uniwersalnym prawem, którego nie można określić ilościowo. Żaden pojedynczy gatunek żywych istot nie ma więcej tego szczególnego prawa do życia i rozwoju. niż jakikolwiek inny gatunek”.

Jak opowiadali Bron Taylor i Michael Zimmerman, kluczowym wydarzeniem w rozwoju głębokiej ekologii była konferencja „Prawa nie-ludzkiej natury”, która odbyła się w college'u w Claremont w Kalifornii w 1974 roku, która przyciągnęła wielu z tych, którzy mieli zostać intelektualnymi architektami głębokiej ekologii. Należą do nich George Sessions, który, podobnie jak Naess, czerpał z panteizmu Spinozy, a później był współautorem Deep Ecology - [Życie tak, jakby natura się liczyła] z Billem Devallem; Gary Snyder , którego niezwykła, nagrodzona nagrodą Pulitzera Wyspa Żółwi głosiła wartość duchowości opartej na miejscu, rdzennych kultur i animistycznej percepcji, idei, które stałyby się centralne w subkulturach głębokiej ekologii; oraz Paul Shepard , który w The Delikatny mięsożerca i Święta gra, a kolejne prace, takie jak Nature and Madness i Coming Home to the Plejstocen , dowodziły, że społeczeństwa koczownicze są ekologicznie lepsze i emocjonalnie zdrowsze niż społeczeństwa rolnicze. Shepard i Snyder stworzyli szczególnie kosmogonię, która wyjaśniała upadek ludzkości z dziewiczego raju natury. Również niezwykle wpływowy był Edward Abbey „s Desert Solitaire , który oglądany przez pustynię jako święte miejsce wyjątkowo zdolnego wywołać u ludzi właściwego, non-antropocentryczną zrozumienia wartości natury. Na początku lat 70. powyższe liczby stworzyły intelektualne podstawy głębokiej ekologii.

Ekologia głęboka to ekofilozofia wywodząca się z intuicyjnych zasad etycznych. Nie rości sobie pretensji do bycia nauką, chociaż zasadniczo opiera się na nowej fizyce, która na początku XX wieku podważyła podejście redukcjonistyczne i pojęcie obiektywizmu, pokazując, że ludzie są integralną częścią przyrody; jest to powszechna koncepcja zawsze wyznawana przez ludy pierwotne. Devall i Sessions zauważają jednak, że praca wielu ekologów zachęciła do przyjęcia „świadomości ekologicznej”, powołując się na pogląd ekologa Aldo Leopolda, że taka świadomość „zmienia rolę Homo sapiens od zdobywcy wspólnota ziemi do zwykłego członka i obywatela”. Chociaż niektórzy krytycy twierdzą, że głęboka ekologia opiera się na zdyskredytowanej idei „ równowagi natury ”, głębocy ekolodzy nie wysuwają takiego twierdzenia. Nie kwestionują teorii, że kultury ludzkie mogą mieć dobroczynny wpływ na bazę lądową, a jedynie ideę kontroli natury lub supremacji człowieka, która jest centralnym filarem paradygmatu przemysłowego. Zasady głębokiej ekologii mówią, że ludzie nie mają prawa ingerować w naturalną różnorodność z wyjątkiem potrzeb życiowych: nie można precyzyjnie nakreślić rozróżnienia między „życiowymi” a „innymi potrzebami”. Ekolodzy głębinowi odrzucają jakikolwiek mechaniczny czy komputerowy model natury, a Ziemię postrzegają jako żywy organizm, który należy odpowiednio traktować i rozumieć.

Arne Næss używa jako źródła Barucha Spinozy , zwłaszcza jego poglądu, że wszystko, co istnieje, jest częścią jednej rzeczywistości.